Święto Narodowe Trzeciego Maja

Adam Mickiewicz
           Pan Tadeusz (Księga dwunasta)

…Znów gra. Już drżą drążki, tak lekkimi ruchy,
Jak gdyby zadzwoniło w strunę skrzydło muchy,
Wydając ciche, ledwie słyszalne brzęczenia.
Mistrz zawsze patrzył w niebo czekając natchnienia.
Spójrzał z góry, instrument dumnym okiem zmierzył,
Wzniósł ręce, spuścił razem, w dwa drążki uderzył:
Zdumieli się słuchacze.

Razem ze strun wiela
Buchnął dźwięk, jakby cała janczarska kapela
Ozwała się z dzwonkami, z zelami, z bębenki:
Brzmi Polonez Trzeciego Maja! — Skoczne dźwięki
Radością oddychają, radością słuch poją;
Dziewki chcą tańczyć, chłopcy w miejscu nie dostoją —
Lecz starców myśli z dźwiękiem w przeszłość się uniosły,
W owe lata szczęśliwe, gdy senat i posły,
Po dniu Trzeciego Maja, w ratuszowej sali,
Zgodzonego z narodem króla fetowali,
Gdy przy tańcu śpiewano: Wiwat król kochany!
Wiwat Sejm, wiwat Naród, wiwat wszystkie Stany!”

233 lata temu, 3 maja 1791 r., Sejm Czteroletni przyjął ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była to pierwsza w Europie i druga na świecie – po amerykańskiej – nowoczesna ustawa zasadnicza, która stała się dokumentem tworzącym tożsamość suwerennego narodu. Konstytucja przekształcała państwo w monarchię konstytucyjną oraz regulowała organizację władz państwowych, a także prawa i obowiązki obywateli. Święto Narodowe Trzeciego Maja pierwotnie zostało ustanowione w 1919 roku, a następnie przywrócone w 1990 r. Obok Święta Niepodległości jest jednym z najważniejszych świąt państwowych.